Zwyczaje wielkanocne na świecie są różne. Choć łączy je jedna religia, to obrządki w różnych częściach naszego globu są często związane z lokalną kulturą. I tak w wielu krajach Europy szuka się jajek wielkanocnych schowanych w ogrodzie, a w USA kobiety chodzą w ten dzień kapeluszach. Z kolei na Filipinach celebruje się jedną z najbardziej znanych dróg krzyżowych.
Zdobienie jajek nie tylko w Polsce
Jajko to symbol życia nierozerwalnie związany ze zmartwychwstaniem Chrystusa, dlatego jest to element łączący zwyczaje wielkanocne na świecie. Ale wiedzieliście, że pisanki powstawały już w sumeryjskiej Mezopotamii?! W cesarstwie rzymskim był to dość popularny zwyczaj. Jak słusznie zauważacie, ozdabianie jajek było modne już na wieki przed Chrystusem!
Pierwsze ozdabiane jajka znalezione na terenie Polski pochodziły z końca X wieku i były tradycyjnymi pisankami, czyli zdobiono je woskiem a potem zanurzano w barwniku, najczęściej wywarze z łupin cebuli. Dopiero chrystianizacja spowodowała, że dawny zwyczaj zaliczono do tradycji wielkanocnej.
W Austrii popularne są na przykład drapanki, a w Rosji używana była cała masa technik zdobniczych. W tradycji paschalnej początek mają złotnicze cacka, słynne jaja petersburskiego jubilera Petera Carla Fabergé.
60 zakonów w pochodach
W hiszpańskiej Sewilli na Wielkanoc odprawiane są misteria pasyjne, a także odbywają się procesje. Bierze w nich udział około 60 zakonów, a zakonnicy starają się wypaść jak najlepiej przedstawiając Mękę Pańską. Na wykonanie rzeźb przeznaczają nawet cały rok! Procesja wygląda dość mrocznie, bo zakonnicy są zakapturzeni i zakrywają twarze. W dodatku się samobiczują.
Wielkanoc w Ameryce
W wielu krajach na Wielkanoc chowa się przed dziećmi jajka, a te muszą je znaleźć, za co dostają prezenty od zajączka. Amerykański Easter Bunny ukrywa pisanki także w Białym Domu, a co roku wybrane wcześniej dzieci z niezamożnych rodzin mogą się beztrosko bawić w ogrodzie prezydenta i ich poszukiwać.
Wielkanoc to także dzień, kiedy panie zakładają kapelusze, czyli easter bonnets. Często są one wymyślne i okolicznościowe, mają na przykład przymocowane plastikowe pisanki. Ponieważ Amerykanie nie cenią Wielkanocy tak jak Gwiazdki, Święta Dziękczynienia i Święta Niepodległości, nie mają zbyt wielu zwyczajów z nim związanych. Obowiązkowo na stole pojawiają się jednak jajka.
Pogrzeb śledzia w Irlandii
Tradycyjnym irlandzkim zwyczajem wielkanocnym jest pochód miejskich rzeźników, którzy urządzają pogrzeb śledzia. Czasami nawet biczują go w trakcie pochodu, a następnie topią w rzece. Śledź jako potrawa postna jest żegnany, a w domyśle witane są mięsne wielkanocne potrawy. Co ciekawe, koniec postu świętowany był niegdyś w Polsce podobnie!
Niekiedy wciąż spotyka się w polskiej kulturze nawiązania do wielkanocnego grzebania śledzia. Nieszczęsna ryba była głównym pożywieniem wiernych w czasie postu, podobnie jak żurek, stąd tak jej nie lubiano (ileż można jeść tylko śledzie i żur!). Dlatego na Kujawach i Pomorzu w Wielki Piątek urządzano pogrzeb żuru i wieszanie śledzia. Wylewano gary zupy na ziemię, a rybę wieszano na drzewie i ją strącano.
Uważacie, że Irlandczycy są jednak bardziej szaleni świętując Wielkanoc? Coś w tym jest. W Irlandii kultywuje się zwyczaj tańczenia wokół wielkanocnego ciasta. Kto wytrzyma najdłużej i będzie tańczył do upadłego, otrzymuje wypiek (a potem się nim dzieli z bliskimi).
Kto znajdzie więcej jajek?
Zwyczaj chowania jajek w ogrodzie i szukania ich (głównie przez dzieci) jest znany głównie na Wyspach Brytyjskich, a także m.in. w Australii. W Anglii ugotowane jajka toczy się także patyczkiem po trawie na wyścigi (egg roll). Dzieci dostają też prezenty od zajączka, nawet tak duże jak na Boże Narodzenie. W Polsce zazwyczaj zajączek przynosi słodycze, zabawki dostaje się pod choinkę.
Krwawa Wielkanoc na Filipinach
Na Filipinach podczas Wielkanocy celebruje się jedną z najbardziej znanych dróg krzyżowych. Misterium pasyjne kończy się powieszeniem pątników na krzyżu. Idący w pochodzie samobiczują się, a krwawe obrządki mają być rodzajem pokuty.
Takie zwyczaje wielkanocne na świecie to nie rzadkość. Podobne celebracje obecne są też w krajach Ameryki Łacińskiej. W Peru czy Meksyku dawniej składano nawet ofiary z ludzi. Dziś Meksykanie świętują Wielkanoc bardzo hucznie, wielką zabawą i pokazami sztucznych ogni.
Czytaj także: Wielkanoc w Grecji – najciekawsze tradycje
