Zamek Dolny w Wilnie

Będący niegdyś siedzibą Wielkich Książąt Litewskich oraz centrum politycznym i kulturalnym państwa odbudowany zamek, zwany Pałacem Władców, dziś jest prawdziwym symbolem odrodzenia państwowości Litwy. Jest to muzeum o charakterze rezydencji historycznej.W XIV wieku państwo litewsko-polskie było największym państwem w Europie. Tu się toczyła wielka historia, rozwijała się dyplomacja, kwitła architektura. Pierwsza wzmianka o przebywaniu w gotyckiej rezydencji na Zamku Dolnym wielkiego księcia litewskiego Witolda pochodzi z 1413 roku.Około 1530 roku Zygmunt Stary rozszerzył rezydencję na Zamku Dolnym i wybudował pałac renesansowy. “Według zamysłu budowniczych pałac musiał dorównać rezydencji królewskiej w Krakowie, ponieważ wtedy Litwa, podobnie jak w czasach Witolda, ścigała się z Polska o palmę pierwszeństwa”, pisze Tomas Venclova w książce “Opisać Wilno”.Wiek XVI-XVII był okresem rozkwitu pałacu. Tu była przechowywana Metryka Litewska, tu redagowano Statut Litewski, odbywały się sądy. Tu spędził lata młodzieńcze Zygmunt August (1548-1572), tu jako dziewięcioletni chłopiec został Wielkim Księciem Litewskim.Władca uczynił z pałacu rezydencję królewską, zgromadził ogromna bibliotekę (4000 tomów), zbiory obrazów, broni. Obok pałacu założono ogród, który stał się świadkiem romantycznej historii miłosnej Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny. W murach zamku gromadzono drogie gobeliny. Gobelin stal się nieodzownym elementem wystroju wnętrza pałacu i był obiektem pożądania Zygmunta Augusta, a zebrana przez niego kolekcja tkanin dekoracyjnych upiększała koronacje, uczty weselne, święta państwowe i spotkania dostojnych gości. Kolekcjonowano dzieła sztuki, meble oraz książki.Od połowy XVII wieku w Dolnym Zamku działał zawodowy teatr królewski. Wystawiał on włoskie komedie, opery i balety nawiązujące do wątków mitologicznych oraz do tematyki religijnej. W 1636 roku wystawiono tu pierwsza operę Marca Scacchiego “It ratto di Helena” – o wiele lat wcześniej niż w teatrach Francji, Anglii i Hiszpanii.W 1655 roku podczas potopu szwedzkiego, po zajęciu stolicy przez wojska Aleksego I Michajlowicza (ros. Алексей Михайлович), pałac zrabowano i zdewastowano. Pożary w stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego trwały wówczas 17 dni. Po rozbiorze Rzeczpospolitej Obojga Narodów w ramach polityki zacierania dawnej państwowości w latach 1799-1801 wyburzono mury pałacu. W drugiej połowie XIX wieku obszar pałacu wyrównano, a na jego miejscu powstał park.W 2001 roku Sejm Republiki Litewskiej podjął decyzje o odbudowie pałacu książęcego, będącego jednym z elementów Zamku Dolnego. Celem odbudowy miało być przybliżenie historii i dziedzictwa kulturowego, prowadzenie działalności edukacyjnej i reprezentacyjnej.Ogromnym zwolennikiem odbudowy Pałacu był były premier i prezydent Litwy s.p. Algirdas Brazauskas, który miał nadzieję, że Pałac uzupełni wiedzę o kulturze Litwy i obudzi uczucia patriotyczne narodu.