Stambuł kryje w sobie wiele atrakcji

Fot. sxc.hu

Hagia Sofia

Kościół Mądrości Bożej, czyli św. Zofii, zwany również Wielkim Kościołem, był najważniejszą świątynią w Cesarstwie Bizantyjskim. Tutaj mieściła się katedra patriarsza, modlili się i koronowali cesarze. W ciągu wieków uznawany za niedościgniony wzór świątyni doskonałej i niemal symbol kościoła bizantyjskiego. Hagia Sofia została ufundowana przez Justyniana I Wielkiego, a obecny kształt powstawał w okresie od 23 lutego 532 do 27 grudnia 537. Po zajęciu Konstantynopola przez Turków w 1453 roku kościół zamieniono na meczet (wtedy m.in. dobudowano minarety). Świątynię miał przyćmić wybudowany w XVII wieku Błękitny Meczet. Jedną z niepodważalnych atrakcji kościoła są unikalne mozaiki, z których część została przeniesiona do Muzeum Mozaiki.

Wielki Pałac

Kompleks pałacowy w Stambule znany jest także pod nazwą Święty Pałac. Dzielnica, w której znajdował się pałac, nosiła nazwę Bukoleon. Nazwa została zaczerpnięta od stojących tam ogromnych posągów byka i lwa. W XI wieku nazwę tę nadano także samemu kompleksowi Wielkiego Pałacu. Pałac służył jako główna siedziba cesarzy bizantyjskich od roku 330 do 1081 i był centrum cesarskiej administracji przez ponad 800 lat.

Muzeum Mozaiki

To wyjątkowe muzeum znajduje się w Wielkim Pałacu. W 1933 pod Bazarem Arasta odkryto bizantyjskie mozaiki z VI w., z Wielkiego Pałacu w Konstantynopolu. Odsłonięto je w latach pięćdziesiątych i utworzono muzeum. Ponieważ mozaiki znajdowały się na podłodze dziedzińca, na świeżym powietrzu, nie zachowały się w tak dobrym stanie stanie, jak mozaiki pochodzące z Hagii Sophii. Mozaiki pokrywały obszar około 2000 m², do dzisiaj zachowało się tylko 180 m². Na każdy metr kwadratowy przypada około 40 tys. części mozaiki. Na wyłożenie całości zużyto więc blisko 80 milionów elementów. Mozaiki są bardzo realistyczne, przedstawiają sceny z polowań, mityczne stworzenia, przyrodę.

Muzeum Sztuki Tureckiej i Islamskiej

Jest to były pałac Ibrahima Paszy. Po śmierci wezyra pałac służył jako zimowa kwatera janczarów, rezydencje dyplomatów, centrum finansowe, szwalnia i więzienie. W roku 1970 pałac został odrestaurowany i w 1983 przeniesiono do niego Muzeum Sztuki Tureckiej i Islamskiej.

W zbiorach muzeum znajdują się rękopisy z VIII i XIX wieku, przykłady kaligrafii, dzieła sztuki z kamienia, ceramiki, drewna i metalu. Ponadto znaleźć tu można cenną kolekcję ręcznie tkanych dywanów tureckich oraz zbiory etnograficzne. Jednym z oddziałów muzeum jest Muzeum Adama Mickiewicza w Stambule. W 1984 roku muzeum zdobyło nagrodę Rady Europy, a w 1985 UNESCO.

Błękitny Meczet

Meczet Sułtana Ahmeda został zbudowany z polecenia sułtana Ahmeda I. Jest on jednym z ostatnich, a zarazem najwspanialszych przykładów tzw. "klasycznego okresu" sztuki islamskiej w Turcji. Budowę meczetu w 1609 roku rozpoczął w towarzystwie urzędników państwowych sam sułtan Ahmed I (wówczas 19-letni), którego ambicją było stworzyć budowlę wspanialszą od stojącej w pobliżu Hagia Sofii. Popularna nazwa meczetu pochodzi od 21 tys. utrzymanych w błękitnej tonacji płytek fajansowych z manufaktur w İzniku, które zdobią galerie świątyni.

Meczet Sulejmana

Meczet został wzniesiony w latach 1550–1557 w stylu bizantyjskim. Budową świątyni dowodził wybitny budowniczy epoki osmańskiej - Sinan. Meczet postawiono na specjalnym fundamencie złożonym z cystern wypełnionych wodą, dzięki którym budynek jest odporny na trzęsienia ziemi. Stoi w ogrodzie o wymiarach 200 na 140 m. Przed meczetem znajduje się otoczony kolumnami dziedziniec, a za nim cmentarz, na którym jest mauzoleum sułtana Sulejmana Wspaniałego i jego żony.

Meczet Beyazit

Charakterystyczną cechą tej świątyni jest plan w kształcie odwróconej litery "T". Jest to pierwszy przykład klasycznej osmańskiej architektury meczetów. Obok meczetu znajduje się Wieża Beyazita wybudowana w 1828 roku. Wypatrywano z niej pożarów. Na szczyt prowadzi 180 schodów, cztery piętra nazwano: Straż, Sygnał, Kosz i Sztandar.

Pałac Topkapı

Położony w centrum Stambułu pałac był rezydencją sułtanów przez ponad 380 lat. Budowę rozpoczęto za panowania sułtana Mehmeda II Zdobywcy w 1453 roku, zaraz po zdobyciu Konstantynopola, a zakończono w 1465 roku. Do dziś pozostaje on najważniejszym budynkiem historycznym miasta. Tutaj właśnie, przez 400 lat, mieściło się centrum administracyjne Imperium Osmańskiego.

Kościół Pammakaristos

Kościół zbudowany w XII wieku został w 1591 zmieniony na meczet. Dzisiaj mieści się tutaj także muzeum. Obok Kościoła Chora i Hagia Sophia jest najładniejszym kościołem bizantyjskim ozdobionym mozaikami typowymi dla Renesansu bizantyjskiego.

Hipodrom i Obelisk Teodozjusza

Budowę hipodromu w Bizancjum rozpoczęto w 203 r. Po przeniesieniu stolicy Cesarstwa Rzymskiego Konstantyn Wielki rozbudował i upiększył istniejący budynek cyrku, w którym rozgrywano wyścigi rydwanów. Do dziś jedynym zachowanym elementem z tego okresu jest obelisk sprowadzony z Egiptu przez Teodozjusza, a później ustawiony na cokole na polecenie Konstantyna w 390 roku. To najstarsze dzieło sztuki na Hipodromie oraz w Stambule. Faraon Totmes II kazał je wybudować na pamiątkę swojego zwycięstwa w Mezopotamii. Cokół pokrywają marmurowe płyty ozdobione płaskorzeźbami z wizerunkiem oglądającego wyścigi cesarza w centralnej jego części (przykład wczesnobizantyjskiej sztuki). Sam obelisk (o wysokości 19,6 m) pokryty hieroglifami z imieniem Totmesa III znajdował się przed świątynią boga Amona-Re w Karnaku i datowany jest na XV w. p.n.e.

Kryty Bazar

W czasach bizantyjskich mieścił się tutaj ogromny targ. Turcy, po zdobyciu Konstantynopola, zbudowali tutaj halę dla jubilerów i antykwariuszy. W następnych latach bazar rozrastał się. Po każdym trzęsieniu ziemi i pożarze bazar odnawiano i rozbudowywano. Dziś zajmuje on powierzchnię 3 hektarów. Na 80 uliczkach znajduje się około 3,5 tys. sklepików. Dawniej było to również centrum finansowe i ekonomiczne Imperium. Zawierano tu transakcje bankowe i giełdowe.